Is er wetenschappelijk bewijs voor Reiki?

Hoewel een dergelijke omschrijving niet strookt met de huidige wetenschappelijke inzichten, is het wijdverbreide gebruik, in combinatie met anekdotisch bewijs van de werkzaamheid, aanleiding tot nader onderzoek.

Onderzoeksresultaten

Het onderzoeksveld voor Reiki is nog in ontwikkeling; de meeste wetenschappelijk studies op Reiki zijn kleinschalig uitgevoerd, in lijn met andere alternatieve geneeswijzen. Hiermee is het nog niet mogelijk om meta-studies uit te voeren of medisch te adviseren. Net als bij onderzoek op meditatie en mindfullness, waren de vroege studies op Reiki gebrekkig en de resultaten uit die studies daarom onbetrouwbaar.

Om de wetenschappelijke literatuur uitgebreider te evalueren is daarom het Touchstone Process opgezet. Dit onderzoek bevestigde in 2010 het positieve effect van Reiki op depressie, angsten, postoperatieve pijn en pijn bij chronische ziekten. ^[1]

Jain & Mills (2010) lieten tevens zien dat Reiki acute pijn en vermoeidheid kan verminderen bij kanker en tijdelijk positief werkt bij dementie (level 2 bewijskracht). ^[2] Het effect wat Reiki bood, was sterker dan het effect in de controle/placebogroep. Bij herstel na chemotherapie namen vermoeidheid en cortisolniveau’s significant af. ^[3]

Andere studies hebben nog geen dergelijke review ondergaan, en deze resultaten zullen nog verder onderzocht moeten worden. Studies op het effect bij burn-out laten een positief effect zien bij zowel vragenlijsten ^[4] als biomarkers. ^[5] Onderzoek bij Yale vermelde dat Reiki kort na een hartaanval een vergelijkbaar effect gaf als bètablokkers. ^[6] Bij een pilotstudy op het herstel van oncologische patiënten werd tevens een vermindering van pijn, angst en vermoeidheid geregistreerd na afstandsbehandelingen. ^[7] In een andere pilotstudy liet de Reiki-groep na een knieoperatie een significante vermindering zien van pijn, bloeddruk, ademhalingssnelheid en een lagere score op de trait anxiety schaal. ^[8]

Er zijn ook tegenstrijdige resultaten gevonden. Bij randomized controlled trials op pijnbestrijding was er bij een studie op fibromyalgie geen effect te zien. ^[9] Deze studie is sterk opgezet, en geeft als mogelijke verklaringen een te korte behandeltijd met mogelijk suboptimale condities voor healing. Daarnaast zijn eerdere reviews kritisch over de kwaliteit van onderzoeken ^[10,11] en ziet Cochrane onvoldoende bewijs om conclusies te trekken. ^[12] Drempels voor dergelijk onderzoek worden verderop in dit artikel beschreven.

Vermoedelijke werking

Controle op placebo effecten

Op het eerste gezicht lijkt Reiki met name de effecten van stress te verlagen, en daarmee een gezonde bijdrage te leveren aan lichaam en geest. De kritiek op Reiki richt zich met name op het ontbreken van een wetenschappelijk raamwerk voor een onderliggende werking en dat, gezien de huidige wetenschappelijke kennis, Reiki daarom niets meer kan zijn dan een placebo effect. ^[13]

In nieuwere studies wordt hier rekening mee gehouden, omdat een Reikibehandeling ook succesvol als een placebo kan worden uitgevoerd. ^[14] In onderzoeken met nagespeelde placebo-behandelingen was het verschil tussen de placebo-behandeling en echte Reikibehandeling statistisch significant. ^{[3,4,5,8,13,15]}

Effect bij dieren

Onderzoek op labaratorium ratten ^[16,17] en bacteriën ^[18] laat ook effect zien. Bij ratten verlaagde de bloeddruk en was er minder microvasculaire schade, wat niet plaatsvond in de controle groep of nagebootste Reiki groep. De bacteriëculturen herstelden sneller van een heat-shock. Hieruit is op te maken dat de werking van Reiki geen placebo effect is - gebaseerd op het psychologische effect van aandacht en aanraking - maar een werkingsmechanisme heeft waarvoor nog geen wetenschappelijke verklaring bestaat. ^[13,15]

Biomarkers

In de zoektocht naar deze verklaring zijn ook effecten op het menselijk lichaam gemeten. Tijdens de Reikibehandeling werd een stijging van Immunoglobuline A (IgA) in het speeksel en daling van cortisolwaarden, systolische bloeddruk en angst gevonden. ^[19,20] Gedurende de behandeling was er een verhoogde huidtemperatuur en verlaagde de elektromyogram (EMG).

Er is daarnaast toenemend bewijs dat Reiki’s mechanisme het parasympathische zenuwstelsel activeert. ^[15] Dit zenuwstelsel brengt het lichaam in een toestand van rust en herstel. Het typische gapen of verhoogde darmactiviteit tijdens de Reiki behandeling komen doordat het lichaam dan omschakelt van het orthosympatische zenuwstelsel (voor arbeid of stress) naar het parasympathische zenuwstelsel (voor rust en herstel).

Meditatieve effecten

Tot slot worden ervaringen bijgehouden om inzicht in Reiki te krijgen. Ontvangers van Reiki beschreven het ervaren van een liminale of drempel staat van bewustzijn tussen waken en dromen; een verhoogde staat van bewustzijn en gevoel van innerlijke rust en kalmte. ^[19,20] Deze staat wordt geïnduceerd in vele helende rituelen en meditatie/mindfulnessoefeningen (zoals de Yoga Nidra) en wordt gezien als de optimale staat voor healing. ^[20] Mogelijk zijn de positieve effecten van meditatie en mindfulness ook op Reiki van toepassing. Van andere mind-body interventies is bekend dat ze veranderingen geven in de genexpressie voor ontstekingsfactoren. ^[21]

Een proces van zelfregulering

Een Reikibehandeling wordt beschreven als dynamisch, vol met vele subtiele snelle veranderingen en variaties die wijzen op een “proces van evenwicht en zelfregulering” bij zowel de gever als ontvanger. ^[13,15] Het is niet duidelijk hoe dit ontstaat. Sommige onderzoekers speculeren dat een dergelijk proces plaatsvind op een sub fysiek niveau, het “bioveld” of een onderliggende subtiele realiteit van een algeheel aanwezig energieveld. ^[13] Het bestaan van een dergelijk veld is echter nog niet bewezen en daarmee het domein van filosofische modellen in plaats van wetenschappelijke theorie.

Drempels voor onderzoek

Een Reikibehandeling verloopt anders dan een conventionele behandeling, die gericht is op het duiden van de oorzaak om een ziekte gericht te bestrijden. De Reikibehandeling geeft aandacht aan het gehele lichaam om disbalans en drempels weg te nemen die natuurlijk herstel belemmeren.

Beschrijvende studies laten dan ook paradoxale, doch holistische, ervaringen zien tijdens een Reikisessie. ^[20] Ervaringsverhalen bij verslavingszorg laten terugkerende thema’s zien, zoals een gevoel van hoop, herbezinning en perspectief op een toekomst ^[22] Dit zijn lastig meetbare resultaten die wel bijdragen aan sneller herstel en betere slagingskans voor de interventie. Terwijl de studie kijkt naar een enkele uitkomst, kan er op een ander meetpunt wel een blijvend effect ontstaan zijn. Het is daarom de vraag of de lineaire onderzoeksmethode geschikt is om de holistische aanpak van Reiki vast te leggen.

Daarnaast verschilt de kwaliteit tussen behandelaars sterk. Met de verspreiding van Reiki over de wereld, zijn de hoge onderwijs­standaarden van Mw. Takata grotendeels verdwenen. ^[13,15] Hierdoor kan er geen algemene inschatting gemaakt worden hoe goed een behoefenaar is; een 1^e graadsstudent kan verder ontwikkeld zijn dan een Reikimaster. De doorslaggevende factor is niet de behaalde graad, maar de innerlijke ontwikkeling die een behandelaar doormaakt door zichzelf regelmatig te behandelen met Reiki. ^[15]

Succesfactoren, zoals het aantal benodigde behandelingen, behaalde graad, jaren ervaring of frequentie van de behandelingen zijn niet bekend. Een onderzoek kan daarom negatief uitvallen door een verkeerde onderzoeksopzet, zoals een te korte behandeltijd of frequentie, die niet representatief zijn voor de werkelijke praktijk van Reikibeoefenaars. Onderzoek laat wel zien dat het effect van meerdere behandelingen waarschijnlijk cumulatief werkt. ^[14] Het welzijn van de behandelaar heeft tevens invloed op de effectiviteit van de healing. ^[18] Het is niet onderzocht of prestatiedruk voor de behandelaar ook een dergelijke invloed kan hebben op onderzoeks­resultaten.

Discussie

In onderzoek naar Reiki kan onderscheid gemaakt worden tussen, of er bewijs voor de werking is, en welke klinische toepassingen dat heeft. Hoewel studies laten zien dat Reiki meer is dan een placebo, en effect heeft bij ratten en bacteriën, is dat nog geen basis voor gericht medisch advies. Een dergelijk advies vereist een hoge mate van garantie dat de klacht opgelost kan worden door Reiki, wat niet gegeven kan worden door conflicterende onderzoeksresultaten, wisselend ervaringsniveau bij behandelaars, het ontbreken van inzicht in succesfactoren.

Patiënten hebben baat bij Reiki, al is het maar voor het ontspannende, rustgevende en balancerende effect. Dit kan ook voor en na een operatie of interventie toegepast worden om herstel te versnellen zonder nadelige bijwerkingen. Reiki wordt zodoende vooral ingezet als een laagdrempelige interventie met weinig risico ter aanvulling op een reguliere behandeling ^[13], ook in diverse ziekenhuizen. ^[23] Dit kan een positief effect hebben bij herstel en ingezet worden als aanvulling op een medische behandeling, maar niet als vervanging ervan.

(bijgewerkt met een paar referenties in 2017)

Referenties

1. ^ Baldwin, A. L., Vitale, A., Brownell, E., Scicinski, J., Kearns, M., & Rand, W. (2010). The touchstone process: an ongoing critical evaluation of Reiki in the scientific literature. Holistic Nursing Practice, 24(5), 260-276. doi:10.1097/HNP.0b013e3181f1adef
2. ^ Jain, S., & Mills, P. J. (2010). Biofield therapies: helpful or full of hype? A best evidence synthesis. International Journal of Behavioral Medicine, 17(1), 1-16. doi:10.1007/s12529-009-9062-4
3. ^ a b Jain, S., Pavlik, D., Distefan, J., Bruyere, R. R. L., Acer, J., Garcia, R., Coulter, I., Ives, J., Roesch, S. C., Jonas, W., & others (2012). Complementary medicine for fatigue and cortisol variability in breast cancer survivors. Cancer, 118(3). doi:10.1002/cncr.26345
4. ^ a b Rosada, R. M., Rubik, B., Mainguy, B., Plummer, J., & Mehl-Madrona, L. (2015). Reiki Reduces Burnout Among Community Mental Health Clinicians. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 21(8), 489-495. doi:10.1089/acm.2014.0403
5. ^ a b Díaz-Rodríguez, L., Arroyo-Morales, M., Fernández-de-las-Peñas, C., García-Lafuente, F., García-Royo, C., & Tomás-Rojas, I. (2011). Immediate effects of reiki on heart rate variability, cortisol levels, and body temperature in health care professionals with burnout. Biological Research for Nursing, 13(4), 376-382. doi:10.1177/1099800410389166
6. ^ Friedman, R. S., Burg, M. M., Miles, P., Lee, F., & Lampert, R. (2010). Effects of Reiki on autonomic activity early after acute coronary syndrome. Journal of the American College of Cardiology, 56(12), 995-996. doi:10.1016/j.jacc.2010.03.082
7. ^ Demir, M., Can, G., Kelam, A., & Aydiner, A. (2014). Effects of Distant Reiki On Pain, Anxiety and Fatigue in Oncology Patients in Turkey: A Pilot Study. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 16(12), 4859-4862.
8. ^ a b Baldwin, A. L., Vitale, A., Brownell, E., Kryak, E., & Rand, W. (2017). Effects of Reiki on Pain, Anxiety, and Blood Pressure in Patients Undergoing Knee Replacement: A Pilot Study. Holistic nursing practice, 31(2). doi:10.1097/HNP.0000000000000195
9. ^ Assefi, N., Bogart, A., Goldberg, J., & Buchwald, D. (2008). Reiki for the treatment of fibromyalgia: a randomized controlled trial. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 14(9). doi:10.1089/acm.2008.0068
10. ^ Lee, M. S., Pittler, M. H., & Ernst, E. (2008). Effects of reiki in clinical practice: a systematic review of randomised clinical trials. International journal of clinical practice, 62(6), 947-954. doi:10.1111/j.1742-1241.2008.01729.x
11. ^ VanderVaart, S., Gijsen, V. M., de Wildt, S. N., & Koren, G. (2009). A systematic review of the therapeutic effects of Reiki. the Journal of alternative and complementary medicine, 15(11). doi:10.1089/acm.2009.0036
12. ^ Joyce, J., & Herbison, G. P. (2015). Reiki for depression and anxiety. The Cochrane Library. doi:10.1002/14651858.CD006833.pub2
13. ^ a b c d e f g Miles, P., & True, G. (2003). Reiki-review of a biofield therapy: history, theory, practice, and research. Alternative Therapies in Health and Medicine, 9(2), 1-16.
14. ^ a b Mansour, A., Beuche, M., Laing, G., Leis, A., & Nurse, J. (1998). A study to test the effectiveness of placebo Reiki standardization procedures developed for a planned Reiki efficacy study. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 5(2).
15. ^ a b c d e f Miles, P. (2007). Reiki for mind, body, and spirit support of cancer patients. Advances in Mind-Body Medicine, 22(2), 20-26.
16. ^ Baldwin, A. L., Wagers, C., & Schwartz, G. E. (2008). Reiki improves heart rate homeostasis in laboratory rats. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 14(4), 417-422. doi:10.1089/acm.2007.0753
17. ^ Baldwin, A. L., & Schwartz, G. (2006). Personal interaction with a Reiki practitioner decreases noise-induced microvascular damage in an animal model. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 12(1). doi:10.1089/acm.2006.12.15
18. ^ a b Rubik, B., Brooks, A. J., & Schwartz, G. E. (2006). In vitro effect of Reiki treatment on bacterial cultures: Role of experimental context and practitioner well-being. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 12(1), 7-13.
19. ^ a b Wardell, D. W., & Engebretson, J. (2001). Biological correlates of Reiki Touchsm healing. Journal of Advanced Nursing, 33(4), 439-445.
20. ^ a b c d Engebretson, J., & Wardell, D. W. (2002). Experience of a Reiki session. Alternative Therapies in Health and Medicine, 8(2), 48-53.
21. ^ Buric, I., Farias, M., Jong, J., Mee, C., & Brazil, I. A. (2017). What is the molecular signature of mind-body interventions? A systematic review of gene expression changes induced by meditation and related practices. doi:10.3389/fimmu.2017.00670
22. ^ Chapman, E., & Milton, G. (2002). Reiki as an intervention in drug and alcohol withdrawal and rehabilitation: almost a decade of experience.
23. ^ Hospitals and Clinics that offer Reiki sessions. (2011). Center for Reiki Research.